moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Niech żyje pamięć niezłomnych!

„Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się jak trzeba. Jest mi smutno, że muszę umierać…” – napisała Danuta Siedzikówna „Inka”, gdy znała już wyrok. Razem z młodziutką sanitariuszką pod ścianą ustawiono ppor. Feliksa Selmanowicza „Zagończyka”. Ich grób miał pozostać nieodkryty.

Ranek 28 sierpnia 1946 roku. Środa. Piwnica więzienia przy ulicy Kurkowej w Gdańsku. Wnęka z nieotynkowanej cegły. Pod ścianą, przy słupkach, stoją: niespełna osiemnastoletnia sanitariuszka „Inka” i czterdziestodwuletni podporucznik „Zagończyk”. Przed nimi zgraja młodych ubeków i komunistyczny prokurator. Pada rozkaz: „Po zdrajcach narodu polskiego – ognia!”. Zanim jednak huk strzałów ogłuszył zebranych, z gardeł skazańców pełnym głosem wydobył się krzyk: „Niech żyje Polska!”.

W kierunku żołnierzy majora „Łupaszki” dziesięciu funkcjonariuszy UB wystrzeliło z pepesz po dziesięć razy. I chociaż te strzały padły z odległości kilku kroków, żaden z nich nie okazał się dla skazanych śmiertelny. „Inka” i „Zagończyk” osunęli się na posadzkę. Widząc, że żołnierze świadomie chybili, dowodzący plutonem wyszarpał gwałtownie pistolet z kabury i sam podszedł do więźniów. „Niech żyje »Łupaszko«” – zdążyła jeszcze krzyknąć „Inka”. Dwa strzały z przyłożenia w głowę – ulubiona forma uśmiercania przez zbrodniarzy UB – zakończyły życie polskich żołnierzy. Tak zapamiętał tę śmierć ksiądz Marian Prusak, obecny podczas egzekucji. Wspominał po latach: „Twarz dziewczyny pamiętam jak przez mgłę; mężczyznę zapamiętałem dobrze. Zamknięty w sobie, napięty, głęboko przeżywał zbliżającą się śmierć. »Inka« nic nie mówiła. Może gdybym był lepiej przygotowany i zapytał o coś... Ale dla mnie to było zupełnie nowe doświadczenie; nie wiedziałem, jak się zachować...”

REKLAMA

„Inka” wiedziała: „Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się jak trzeba” – tak napisała na kartce do sióstr Mikołajewskich z Gdańska, w której informowała, że wydano na nią wyrok śmierci. I jeszcze: „Jest mi smutno, że muszę umierać…”

Gdzie są ich groby, Polsko?

– Gdzie są ich groby, Polsko? Gdzie ich nie ma? Ty wiesz najlepiej i Bóg wie na niebie – wołał przed laty przed Grobem Nieznanego Żołnierza, słowami poety, papież Jan Paweł II. A przed rokiem abp Sławoj Leszek Głódź podczas homilii wygłoszonej z okazji odsłonięcia pomnika „Inki”. Dodał: – A gdzie wasze groby, żołnierze Wyklęci? W kloacznych dołach, więziennych piwnicach, w zamaskowanych leśnych jamach, w zakątkach komunalnych cmentarzy. Bywa, że przykryte innymi grobami, niekiedy waszych oprawców… Ale przecież polska ziemia nie zatrzasnęła się na głucho. Trwają poszukiwania…

Została jej Polska…

Danuta Siedzikówna urodziła się we wsi Guszczewina koło Hajnówki w rodzinie, w której na pierwszym miejscu zawsze była Ojczyzna. Jej ojciec, Wacław Siedzik, jeszcze w roku 1913, gdy był na studiach, został zesłany w głąb Rosji za działalność w tajnej polskiej organizacji młodzieżowej. Do Polski wrócił dopiero po 13 latach. We wrześniu 1939 roku został aresztowany przez NKWD i wywieziony na Sybir. Matka Eugenia zaangażowała się w działalność konspiracyjną. Była członkiem terenowej siatki Armii Krajowej. W roku 1942 gestapo osadziło ją w więzieniu w Białymstoku. Przesłuchiwana i katowana, nie wydała nikogo. Niespełna rok później została zamordowana w lesie pod Białymstokiem. Danka miała wówczas 15 lat. Nie znała losu ojca i bezskutecznie szukała grobu matki.

Zachowała się, jak trzeba…

Kilka miesięcy później sama wstąpiła w szeregi Armii Krajowej. Została żołnierzem AK ośrodka Hajnówka-Białowieża. Była łączniczką, a później, po przeszkoleniu, sanitariuszką. W 1945 roku została aresztowana przez UB, wraz z innymi członkami AK, za współpracę z niepodległościowym podziemiem. W czasie transportu odbił ich patrol 5 Brygady Wileńskiej. Uwolnieni dotarli do miejsca postoju Brygady pod dowództwem mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. To u „Łupaszki” Danka przybrała pseudonim „Inka” i została sanitariuszką. Walczyła w szwadronach por. Jana Mazura „Piasta”, a następnie por. Mariana Plucińskiego „Mścisława”. Jej przełożonym był także, choć krótko, por. Lech Beynar „Nowina”, zastępca „Łupaszki”, znany potem jako pisarz Paweł Jasienica.

W styczniu 1946 roku rozpoczęła służbę w szwadronie ppor. Zdzisława Badochy „Żelaznego”. Młodziutka dziewczyna opatrywała rannych w potyczkach, nie tylko partyzantów – kolegów, lecz także milicjantów czy żołnierzy „ludowego” wojska, którzy ucierpieli podczas starć. Pogodna, uśmiechnięta, skromna. A jednocześnie silna psychicznie i wytrzymała fizycznie. Nigdy się nie skarżyła. Pewnie właśnie dlatego to ona dostała zadanie dotarcia do Gdańska i skontaktowania się z „Żelaznym”. Miała także przywieźć do oddziału lekarstwa i opatrunki. Niestety, sierż. Olgierd Christa „Leszek”, który jej to zlecił, nie wiedział, że „Żelazny” zginął w obławie, jedna zaś z łączniczek – „Regina” została zwerbowana przez komunistyczny UB i wydała adresy kontaktowych lokali w Gdańsku. Kiedy „Inka” pojawiła się u sióstr Mikołajewskich w Gdańsku-Wrzeszczu, UB już ją obserwowało. Rankiem 21 lipca 1946 została aresztowana. Poddano ją brutalnemu śledztwu w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa. Dziewczyna nie załamała się. Nie wydała nikogo.

Nie chciała łaski

Władze bezskutecznie polowały na „Łupaszkę”, ale nie mogąc dorwać dowódcy, wykorzystały aresztowanie „Inki” i „Zagończyka” propagandowo. Podczas procesu posiłkowano się zeznaniami fałszywych świadków, którzy oskarżali ją o mordowanie żołnierzy UB. Zarzucono jej też udział w akcjach w Starej Kiszewie, Podjazdowie i Tulicach. 3 sierpnia 1946 roku sąd skazał niepełnoletnią jeszcze dziewczynę na dwukrotną karę śmierci, utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych oraz przepadek mienia. „Inka” nie zgodziła się na podpisanie prośby o ułaskawienie, skierowanej do Bolesława Bieruta. Wyrok wykonano. 10 czerwca 1991 roku Sąd w Gdańsku unieważnił wyrok na „Ince”.

„Zagończyk” – żołnierz oddany Polsce

Miał 42 lata. Jako ochotnik brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w roku 1920. Walczył tam ramię w ramię ze swym bratem. W latach 1921–1923 służył w wojskowym wywiadzie (Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego), a następnie w stopniu sierżanta przeszedł do cywila i pracował w Urzędzie Pocztowym w Stolinie.

Tuż przed wybuchem II wojny światowej został zmobilizowany do Korpusu Ochrony Pogranicza. Walczył z oddziałami Armii Czerwonej, a potem został internowany na Litwie, ale udało mu się zbiec. Wrócił do Wilna. Po kolejnym aresztowaniu przez Litwinów i zwolnieniu z więzienia w roku 1940 ukrywał się w okolicy przez cztery lata. Na początku 1944 roku zetknął się po raz pierwszy z 5 Wileńską Brygadą AK mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. Został zastępcą dowódcy plutonu. Awansował do stopnia podporucznika czasu wojny. Dowodził kompanią w 4 Wileńskiej Brygadzie por. „Ronina” do czasu jej rozbrojenia przez Sowietów (18 lipca 1944 roku).

„Zagończyka” ponownie skontaktowała z „Łupaszką” łączniczka „Regina” – już w roku 1945, po jego ucieczce z sowieckiej niewoli (w kwietniu 1945). Ta sama, która później, współpracując z UB, wydała lokale kontaktowe w Gdańsku i przyczyniła się do aresztowania „Inki”. Od lutego 1946 roku Feliks Selmanowicz dowodził samodzielnym, pięcioosobowym patrolem bojowo-dywersyjnym na Pomorzu. Wraz ze swoimi żołnierzami zajmował się głównie pozyskiwaniem broni i pieniędzy na działalność konspiracyjną. Napadał na komunistyczne instytucje i zdobywał środki dla partyzantów „Łupaszki”. Drukował także ulotki informujące Polaków o tym, kim są żołnierze nazwani wiele lat później „wyklętymi”. Dbał o swoich podwładnych. Umówił się z nimi, że jeżeli którykolwiek z nich zostanie kiedyś schwytany przez UB, to ma przedstawić wersję, że to właśnie on, „Zagończyk”, zmusił go do współpracy z podziemiem. Napisał nawet listy z pogróżkami do rodzin swoich żołnierzy, aby w razie wpadki mogli pokazać je funkcjonariuszom UB w celu uwiarygodnienia tej wersji.

Pozostawiam Polskę, najdroższą mi na tym świecie…

Ujęto go w Sopocie 8 lipca 1946 roku. „Zagończyk” próbował jeszcze uciekać. Podczas tej jego ucieczki zginęło ponoć trzech milicjantów. Jednak żaden z nich nie został zabity przez Selmanowicza. Po brutalnym śledztwie 17 sierpnia 1946 roku, podobnie jak „Inka”, został skazany na karę śmierci, utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych oraz przepadek mienia. Tuż przed wykonaniem wyroku „Zagończyk” napisał krótkie listy do szwagra oraz do syna. Prawdopodobnie to strażnik z więzienia dostarczył je jego rodzinie. „Kreślę tych parę słów, bo za chwilę odchodzę do Boga. Bądź dobrym Polakiem” – napisał do syna. „Kochaj Polskę. Bądź posłuszny starszym, słuchaj swoich opiekunów i bądź posłuszny Matce. Tyle, co mogę w tych paru słowach skreślić, odchodząc w zaświaty. To, co pozostawiam na tym świecie najdroższego, to Polskę i Ciebie, mój Najdroższy. Przeproś Matkę. Niech mi ona daruje za wszystko. Całuję Was wszystkich już raz ostatni…”.

Katarzyna Pasieczna

autor zdjęć: IPN

dodaj komentarz

komentarze

~Merlin1971
1598639940
Cześć i chwała bohaterom, Inka i Zagończyk zawsze w naszej pamięci.
CD-9C-7C-B0

Polskie mauzolea i wojenne cmentarze – miejsca spoczynku bohaterów
 
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Nominacje generalskie na 106. rocznicę odzyskania niepodległości
Ile GROM-u jest w „Diable”?
Jak dowodzić plutonem szturmowym? Nowy kurs w 6 BPD
Jacek Domański: Sport jest narkotykiem
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Polski wkład w F-16
Ostrogi dla polskich żołnierzy
Żołnierze, zdaliście egzamin celująco
Polsko-czeska współpraca na rzecz bezpieczeństwa
Karta dla rodzin wojskowych
Niepokonany generał Stanisław Maczek
Hokeiści WKS Grunwald mistrzami jesieni
Foka po egejsku
Czworonożny żandarm w Paryżu
Polski producent chce zawalczyć o „Szpeja”
Strategiczne partnerstwo
Snipery dla polskich FA-50
Odznaczenia dla amerykańskich żołnierzy
Rosomaki na Litwie
Ogień nad Bałtykiem
Breda w polskich rękach
Rozliczenie podkomisji Macierewicza
Rajd pamięci i braterstwa
„Złote Kolce” dla sportowców-żołnierzy
Udane starty żołnierzy na lodzie oraz na azjatyckich basenach
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Kamień z Szańca. Historia zapomnianego karpatczyka
Namiastka selekcji
Rozkaz: rozpoznać przeprawę!
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Żeby nie poddać się PTSD
Ostre słowa, mocne ciosy
Olimp w Paryżu
Szkolenie 1000 m pod ziemią
Kleszcze pod kontrolą
Komisja bada nielegalne wpływy ze Wschodu
Kto dostanie karty powołania w 2025 roku?
Witos i spadochroniarze
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Złoty Medal Wojska Polskiego dla „Drago”
„Bezpieczne Podlasie” na półmetku
Święto marynarzy po nowemu
Długa droga do Bredy
Zapomogi dla wojskowych poszkodowanych w powodzi
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Po pierwsze: bezpieczeństwo granic
Nowe pojazdy dla armii
Szef MON-u o podkomisji smoleńskiej
Polska liderem pomocy Ukrainie
Centrum Robotów Mobilnych WAT już otwarte
Polskie „JAG” już działa
The Power of Buzdygan Award
Czas „W”? Pora wytropić przeciwnika
Rosyjskie wpływy w Polsce? Jutro raport
Wojskowi rekruterzy chcą być (jeszcze) skuteczniejsi
Każda żałoba jest inna
Rumunia, czyli od ćwiczeń do ćwiczeń
Do czterech razy sztuka, czyli poczwórny brąz biegaczy na orientację
Byłe urzędniczki MON-u z zarzutami
Miliony sztuk amunicji szkolnej dla wojska
Zagrożenie może być wszędzie
Olympus in Paris
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Zmiana warty w PKW Liban

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO