moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Archiwalia po żołnierzach II Korpusu trafiły do Polski

To jeden z cenniejszych nabytków archiwów państwowych w ostatnim czasie – mówi Mariusz Olczak, zastępca dyrektora Archiwum Akt Nowych. Tam właśnie trafiły materiały dotyczące żołnierzy II Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa. To starodruki, periodyki i numizmaty związane z Polakami, którzy przebywali podczas II wojny w Ziemi Świętej.

Z Izraela do Polski przywieziono 40 dużych kartonów archiwaliów, książek i periodyków. Dotyczą one polskich cywili i wojskowych, którzy przebywali podczas II wojny w Ziemi Świętej. Wyjątkowe materiały przekazano do Archiwum Akt Nowych. Wśród nich jest wiele pamiątek po kwaterujących w Palestynie żołnierzach II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych gen. Władysława Andersa. Po ewakuacji ze Związku Radzieckiego przez Iran i Irak trafili oni w sierpniu i wrześniu 1943 roku właśnie do Palestyny.

Pod opieką Kościoła

Kolekcja archiwaliów znajdowała się w Jerozolimie od 1944 roku pod opieką księdza Stefana Jabłonowskiego-Pietruszki. W czasie II wojny był on kapelanem Wojska Polskiego, a po przybyciu do Jerozolimy w 1942 roku – duszpasterzem i opiekunem Polaków przebywających na Bliskim Wschodzie, m.in. żołnierzy II Korpusu.

W 1955 roku ksiądz utworzył tzw. Muzeum Polskie w pomieszczeniach III i IV stacji Drogi Krzyżowej, którymi opiekowali się wówczas Polacy. Prezentowano tu zgromadzone zbiory. Osiemnaście lat później, po śmierci duchownego i zamknięciu muzeum, kolekcja trafiła do Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety w Jerozolimie. Przechowywana była na strychu w Domu Pokoju na Górze Oliwnej oraz w magazynie biblioteki Zgromadzenia.

Teraz za zgodą władz Izraela, dzięki współpracy sióstr z resortem kultury oraz spraw zagranicznych, udało się sprowadzić dokumenty do Polski.

Metryki i tablice

zoomDo Archiwum Akt Nowych trafiły starodruki, numizmaty oraz dokumenty polskich organizacji społecznych, politycznych i religijnych działających w Palestynie. Są spisy polskich uchodźców z lat 1943–1947, a także księgi metrykalne Polskiego Duszpasterstwa Katolickiego w Palestynie ze spisem małżeństw, zgonów i chrztów.

Jak wylicza Mariusz Olczak, zastępca dyrektora Archiwum Akt Nowych, wśród materiałów związanych z armią Andersa są m.in. dokumenty Stowarzyszenia Żołnierzy Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, która wchodziła w skład II Korpusu. To wykazy członków, protokoły posiedzeń, wydawane w Palestynie periodyki, np. „Karpatczyk na Środowym Wschodzie”. W czasopismach są publikowane listy żołnierzy do redakcji oraz wojenne wspomnienia. Dokumenty przekazane do Archiwum obejmują także materiały delegatur polskich ministerstw działających w Tel Awiwie i Jerozolimie oraz informacje mertykalne dotyczące urodzin, śmierci, chrztów i zaślubin.

To jednak nie wszystko. Do Muzeum Historii Polski przekazano dwie kamienne płyty z polskich szkół. Jedna pochodzi z Junackiej Szkoły Powszechnej w Nazarecie z 1943 roku, druga – ze Szkoły Podchorążych Centrum Wyszkolenia w Jerozolimie z 1944. Z kolei do zbiorów biblioteki diecezji włocławskiej powróciły starodruki i inkunabuły wywiezione z Polski we wrześniu 1939 roku.

Zbiory te pochodzą z wielu źródeł, m.in. z: Komitetu Uchodźców Polskich w Jerozolimie, Domu Polskiego w Jerozolimie, Delegatury Pomocy Polakom w Palestynie, Polskiego Czerwonego Krzyża – oddział w Palestynie, Polskiej Agencji Telegraficznej w Jerozolimie, Związku Harcerstwa Polskiego na Wschodzie – chorągwi w Palestynie czy Delegatury Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej w Jerozolimie.

Dbali o polskie pamiątki

– II wojna światowa sprawiła, że wiele dokumentów i akt zostało poza granicami naszego kraju – powiedziała wiceminister kultury Magdalena Gawin w czasie uroczystości przekazania archiwaliów. Dodała, że otrzymane materiały odzwierciedlają całość życia Polaków w Palestynie. – Trzeba pamiętać, że przez tamten region przewinęło się 50 tysięcy żołnierzy polskich, 6 tysięcy osób cywilnych oraz około 1,5 tysiąca dzieci – wyliczała.

Natomiast wiceminister obrony prof. Wojciech Fałkowski podkreślił, że dzięki przekazanym archiwom mamy okazję zapoznać się z fragmentem życia ludzi, którzy byli nieludzko traktowani na Wschodzie, skąd później mogli wyjść z armią Andersa.

Podczas uroczystości osobom opiekującym się w Izraelu kolekcją przyznano Odznakę Honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”. Wyróżniono nią elżbietanki: s. Rafalę (Helena Włodarczak), s. Różę (Maria Jolanta Pacocha), s. Benignę (Urszula Okupniak) oraz księdza Tomasza Nosala. – To ich praca i zaangażowanie pozwoliły ocalić ten wyjątkowy zbiór – zaznaczyła wiceminister Gawin.

Jak dodaje Mariusz Olczak, dzięki opiece sióstr i księdza archiwalia są w niezłym stanie, wymagają jednak konserwacji i opracowania. Później będą udostępniane badaczom i historykom. – Powrót tej dokumentacji po tylu latach do Polski symboliczne zamyka pewien okres rozproszenia akt dotyczących życia Polaków w Palestynie – dodaje wicedyrektor Archiwum Akt Nowych.

Przekazana kolekcja jest już drugim zbiorem pamiątek po Polakach w Palestynie, który w ostatnim czasie trafił do Polski. W lipcu tego roku zbiory Muzeum Narodowego w Krakowie powiększyły się o prawie 13 tysięcy obiektów: monet, zabytków archeologicznych i pamiątek zebranych podczas II wojny i po jej zakończeniu przez żołnierzy II Korpusu oraz księdza Jabłonowskiego-Pietruszkę.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: NAC, Archiwum Akt Nowych

dodaj komentarz

komentarze


Święto podchorążych
 
Nowe uzbrojenie myśliwców
Czarna Dywizja z tytułem mistrzów
Olympus in Paris
Wzmacnianie granicy w toku
Norwegowie na straży polskiego nieba
Medycyna w wersji specjalnej
Czworonożny żandarm w Paryżu
Triatloniści CWZS-u wojskowymi mistrzami świata
Inwestycja w produkcję materiałów wybuchowych
„Husarz” wystartował
Nasza broń ojczysta na wyjątkowej ekspozycji
Terytorialsi zobaczą więcej
Sejm pracuje nad ustawą o produkcji amunicji
O amunicji w Bratysławie
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Setki cystern dla armii
Marynarka Wojenna świętuje
Trudne otwarcie, czyli marynarka bez morza
Jesień przeciwlotników
Święto w rocznicę wybuchu powstania
Trzy medale żołnierzy w pucharach świata
Right Equipment for Right Time
Wybiła godzina zemsty
Huge Help
Donald Tusk po szczycie NB8: Bezpieczeństwo, odporność i Ukraina pozostaną naszymi priorytetami
Olimp w Paryżu
Od legionisty do oficera wywiadu
„Jaguar” grasuje w Drawsku
„Siły specjalne” dały mi siłę!
Selekcja do JWK: pokonać kryzys
Szwedzki granatnik w rękach Polaków
Ostre słowa, mocne ciosy
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Wojskowa służba zdrowia musi przejść transformację
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Zmiana warty w PKW Liban
Karta dla rodzin wojskowych
Szef MON-u na obradach w Berlinie
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Rekordowa obsada maratonu z plecakami
Jaka przyszłość artylerii?
Udane starty żołnierzy na lodzie oraz na azjatyckich basenach
Wojskowi kicbokserzy nie zawiedli
Jak Polacy szkolą Ukraińców
„Szpej”, czyli najważniejszy jest żołnierz
Polskie „JAG” już działa
Wielkie inwestycje w krakowskim szpitalu wojskowym
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
„Szczury Tobruku” atakują
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
W MON-ie o modernizacji
Nowe Raki w szczecińskiej brygadzie
Polsko-ukraińskie porozumienie ws. ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej
Transformacja dla zwycięstwa
Trzynaścioro żołnierzy kandyduje do miana sportowca roku

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO