Pozyskanie systemu „Wisła” to nowa jakość. Dzięki niemu siły zbrojne uzyskają zdolność do ochrony i obrony ugrupowań wojsk oraz osłony infrastruktury krytycznej państwa i centrów administracyjno-gospodarczych – mówi płk Michał Marciniak,  pełnomocnik MON ds. pozyskania i wdrożenia do sił zbrojnych systemu „Wisła”.

Minister Mariusz Błaszczak podpisał dzisiaj umowę na dostawę I etapu tarczy antyrakietowej. Co Polska kupiła w ramach tej umowy?

Kontrakt dotyczy pozyskania dwóch baterii Patriot w konfiguracji 3+ z systemem IBCS. Zasadnicze elementy systemu pozyskiwane w pierwszej fazie to cztery radary AN/MPQ-65, cztery stacje ECS (Engagement Control Station), 16 wyrzutni M903, 208 rakiet PAC-3MSE, sześć jednostek EOC (Engagement Operation Center), 12 jednostek systemu IFCN Relay (Integrated Fire Control Network Relay), a także wyposażenie techniczne, logistyczne i szkoleniowe.

Podkreślić należy, że ta umowa jest jedną z kilku planowanych do zawarcia w ramach realizacji I fazy programu „Wisła”. W ramach kolejnych mamy zamiar pozyskać poprzez FMS (Zagraniczna Sprzedaż Wojskowa – Foreign Military Sales) sprzęt kryptograficzny oraz szkolenie. Z polskim przemysłem planujemy zawrzeć umowy na dostawę pojazdów, w tym pojazdów transportowo-załadowczych oraz szeroko pojętych elementów systemu kierowania i dowodzenia, w tym łączności. Optymistycznie zakładam, że wszystkie te umowy uda nam się podpisać jeszcze w tym roku.

Jak wygląda harmonogram realizacji dostaw oraz przygotowania docelowej jednostki, do której trafi nowe uzbrojenie?

Zgodnie z załączonym do umowy LOA harmonogramem, dostawa obu baterii planowana jest do końca 2022 roku. Osiągnięcie wstępnej gotowości operacyjnej (IOC – Initial Operational Capability) planowane jest na przełomie 2023 i 2024 roku.

Wprowadzenie systemu IBCS/PATRIOT to całkiem nowa jakość w wojskach obrony powietrznej. Wdrożenie systemu „Wisła” wiąże się z przyjęciem nowej filozofii funkcjonowania systemu obrony powietrznej opartej na sieciocentryczności, a co za tym idzie ze zmianami w sposobie działania oraz strukturze jednostek poziomu dywizjonu.

Proces przygotowania sił zbrojnych praktycznie już się rozpoczął. Aktualnie trwa szkolenie językowe personelu typowanego do szkolenia specjalistycznego w USA. Ponadto od 2020 roku planowane jest kierowanie personelu na kursy i szkolenia w USA, w tym specjalistyczne i językowe.

Jakie będą następne etapy realizacji programu „Wisła”?

Podpisana dzisiaj umowa to dopiero początek długiej drogi zmierzającej do wdrożenia systemu „Wisła” do sił zbrojnych. Podkreślić należy, że zamiarem MON jest pozyskanie całości systemu, czyli przejście przez obie fazy programu. Najbliższa przyszłość dla mnie i dla mojego zespołu to kontraktowanie kolejnych umów na I fazę, tym razem z polskim przemysłem obronnym. W tym samym czasie czeka nas udział w negocjacjach pomiędzy rządem USA a przemysłem amerykańskim, nadzór nad realizacją umów, rozpoczęcie negocjacji II fazy programu, inicjacja procesu szkolenia. Jeżeli dodamy do tego bieżącą działalność służbową, okazać się może, że kilkunastogodzinne negocjacje prowadzone przez ostatnie kilka miesięcy okazać się mogą najłatwiejszą częścią realizacji programu.

Jakie zdolności bojowe uzyska Wojsko Polskie dzięki wdrożeniu tego systemu?

Pozyskanie systemu „Wisła” to nowa jakość. Dzięki niemu siły zbrojne uzyskają zdolność do ochrony i obrony ugrupowań wojsk oraz osłony infrastruktury krytycznej państwa i centrów administracyjno-gospodarczych. System „Wisła” będzie elementem systemu obrony powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej, przewidzianym również do współdziałania z innymi zestawami i stanowiskami dowodzenia systemu obrony powietrznej NATO i państw sojuszniczych.

Budowa wielowarstwowej obrony powietrznej obejmuje szereg elementów, w tym elementy dowodzenia, rozpoznania oraz aktywne środki walki. Z uwagi na swoje możliwości system „Wisła” jest rozwiązaniem optymalnym w sytuacji braku zdolności zwalczania taktycznych pocisków rakietowych (rakiet balistycznych krótkiego zasięgu) oraz zagrożeń ze strony statków powietrznych operujących na dużych wysokościach, tj. poza zasięgiem zestawów krótkiego zasięgu. System „Wisła” będzie przeznaczony do zwalczania: rakiet balistycznych krótkiego zasięgu, rakiet samosterujących, pilotowanych środków napadu powietrznego w całym zakresie prędkości i wysokości lotu wykorzystywanych przez lotnictwo taktyczne oraz bezzałogowych statków powietrznych.

Czy zakup w ramach programu „Wisła” amerykańskiego systemu Patriot umożliwi integrację krajowego systemu z instalacją amerykańską, która powstaje w Redzikowie?

Nie zakłada się bezpośredniej integracji naszych zestawów z systemem powstającym w Redzikowie. Głównym powodem jest to, że oba systemy przeznaczone są do zwalczania różnej klasy rakiet balistycznych. Zadaniem systemu w Redzikowie będzie zwalczanie rakiet balistycznych średniego i pośredniego zasięgu, czyli takich wystrzelonych z bardzo dużych odległości, nawet do 5500 km i zwalczanych na bardzo dużych wysokościach. „Wisła” zwalczać będzie rakiety balistyczne krótkiego zasięgu, wystrzeliwane z odległości mniejszej niż 1000 km. Ważne jest jednak, że oba systemy stanowić będą elementy architektury systemu obrony przeciwrakietowej NATO.

Sceptycy powątpiewają w skuteczność systemu Patriot, choćby w zakresie neutralizacji rosyjskich systemów Iskander, rozlokowanych m.in. w obwodzie kaliningradzkim. Czy to prawda?

Nowatorska koncepcja systemu kierowania i dowodzenia wprowadzająca zdolność do budowy sieciocentrycznego ugrupowania bojowego (jedno z kluczowych wymagań operacyjnych dla systemu „Wisła”) pozwala w pełni wykorzystać potencjał bojowy systemu. Na wyposażeniu systemu IBCS/PATRIOT, pozyskiwanego przez Polskę, znajdują się najnowocześniejsze i najbardziej zaawansowane technologicznie rakiety PAC-3MSE, zdolne między innymi do zwalczania rakiet balistycznych krótkiego zasięgu (SRBM), w tym manewrujących. Na podkreślenie zasługuje możliwość integracji z tym systemem dodatkowych radarów, które znacznie rozszerzą możliwość zwalczania celów niskolecących. Szczegółowe dane dotyczące zarówno zagrożeń, jak i zdolności systemu do ich zwalczania stanowi informację niejawną.

Płk Michał Marciniak jest absolwentem Wojskowej Akademii Technicznej oraz studiów podyplomowych w Akademii Obrony Narodowej. W 2000 roku rozpoczął służbę jako inżynier w 36. Specjalnym Pułku Lotnictwa Transportowego w Warszawie. Od 2008 roku związany z zaopatrywaniem sił zbrojnych, początkowo w Departamencie Zaopatrywania, a następnie w Inspektoracie Uzbrojenia. W tym czasie prowadził programy pozyskania i wdrożenia samolotów M-28B/PT Bryza oraz C-130 Hercules, pocisków JASSM, wsparcia eksploatacji samolotów F-16, a ostatnio samolotów VIP. Obecnie jest pełnomocnikiem MON ds. pozyskania i wdrożenia do sił zbrojnych systemu „Wisła”.