moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

100 lat polskiego wywiadu i kontrwywiadu

11 maja minie sto lat od utworzenia Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Ta data stała się symbolicznym początkiem wywiadu i kontrwywiadu wojskowego. O tym, jak powstawała legendarna Dwójka, o bohaterach i spektakularnych akcjach mówili uczestnicy konferencji „Stulecie powstania Oddziału II Sztabu Generalnego – 100 lat polskiego wywiadu i kontrwywiadu wojskowego”.

Organizatorami konferencji w Akademii Sztuki Wojennej byli Służba Wywiadu Wojskowego, Służba Kontrwywiadu Wojskowego oraz Wojskowe Biuro Historyczne. Spotkanie otworzył gen. bryg. Andrzej Kowalski, szef Służby Wywiadu Wojskowego, który nawiązał do etosu, jakim kierowali się oficerowie Oddziału II SG. – Mieli olbrzymi hart ducha, który pozwolił im przetrwać. Chciałbym, abyśmy  się zastanowili, na ile my jesteśmy godnymi spadkobiercami tamtego etosu, bo bez niego nie da się obronić Rzeczpospolitej – mówił gen. Kowalski. 

Czym zajmował się Oddział II Sztabu Generalnego? „Geneza służby wywiadowczej sięga początków II Rzeczypospolitej. Okres jej organizowania oraz kształtowania to lata 1918 -1921, kiedy Wojsko Polskie toczyło zacięte  i zwycięskie wojny o niepodległość Polski i jej kształt terytorialny”, pisze Konrad Paduszek z Akademii Sztuki Wojennej w wydaniu specjalnym „Polski Zbrojnej” poświęconym służbie wywiadowczej i kontrwywiadowczej. Odział II został powołany rozkazem nr 139 Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego z 9 maja 1919 roku. Zgodnie z nim, dwa dni później Oddział VI Informacyjny Sztabu Generalnego przekształcono w Oddział II, który potocznie nazywano Dwójką. „Wywiad formowali żołnierze, którzy wywodzili się z polskich organizacji konspiracyjnych, głównie z Polskiej Organizacji Wojskowej, formacji wojskowych walczących o niepodległość w I wojnie światowej, zwłaszcza Legionów Polskich a także – w znacznie mniejszej części – Polacy, którzy służyli w armiach państw zaborczych”, pisze Paduszek. Oddział II stał się symbolem polskiego wywiadu i kontrwywiadu aż do demobilizacji Wojska Polskiego na uchodźstwie w 1947 roku, choć nadal istniał na emigracji Sztab Główny ze swoimi agendami.

– Stworzenie Dwójki było wydarzeniem historycznym, data 11 maja jest więc idealna, aby świętować jubileusz powstania wywiadu i kontrwywiadu wojskowego – mówił na konferencji dr Dominik Smyrgała, adiunkt w Instytucie Historii Wojskowości i Służb Specjalnych Akademii Sztuki Wojennej w Warszawie.

W ciągu kolejnych 30 lat Oddział II przeprowadził co najmniej kilka spektakularnych akcji. Polscy oficerowie wywiadu zdobywali doświadczenia m.in. podczas Bitwy Warszawskiej, łamiąc sowieckie szyfry, blokując łączność i prowadząc operacje dezinformacyjne. Dzięki nim z czasem powstała polska szkoła kryptologii i kryptoanalizy. A kilkanaście lat później jej wielkim sukcesem stało się złamanie kodów Enigmy.

Wśród postaci szczególnie zasłużonych dla polskiego wywiadu Dominik Smyrgała wymienił mjr. Jerzego Sosnowskiego, który kierował w Niemczech placówką wywiadowczą. – Zdobył on dowody na łamanie przez Niemców postanowień traktatu wersalskiego, dowody współpracy niemiecko-sowieckiej, a także plany mobilizacyjne „Organizacji Kriegspiel”, które były planami wojny przeciwko Polsce – mówił Smyrgała.

Jednak za jedną z najbardziej spektakularnych akcji Dwójki uważa się zdemaskowanie sowieckiego szpiega w Oddziale IV Sztabu Głównego Wojska Polskiego. – Oficer został zatrzymany 11 lipca 1931 roku w Warszawie w czasie przekazywania zastępcy sowieckiego attache wojskowego tajnych dokumentów dotyczących Wojska Polskiego – mówił Smyrgała. Podkreślał jednocześnie, że akcje wywiadowcze kończyły się sukcesem także dzięki pracy kontrwywiadu wojskowego. – Zapewniał on ochronę przed działalnością służb specjalnych przeciwników. Polskie służby kontrwywiadu w latach 1939 – 1945 były jednymi z najlepiej zorganizowanych i najskuteczniejszych spośród służb informacyjnych aliantów. Przeszło połowa całego alianckiego dorobku wywiadowczego w II wojnie światowej stanowiła efekt działalności polskiego Oddziału II – zaznaczył Smyrgała.

Jednak uczestnicy konferencji przyznawali, że polski wywiad i kontrwywiad nie uniknął również porażek. – Jedną z najważniejszych było uwikłanie w sowiecką operację dezinformacyjną „Trust”, która na wiele lat sparaliżowała działalność polskiego wywiadu w Związku Radzieckim – mówił Dominik Smyrgała. Wykład na temat akcji, która rozgrywała się w latach 20. ubiegłego wieku, wygłosił dr Marek Świerczek z Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. – Bolszewicy wpadli na prosty pomysł, aby do dezinformacji wykorzystać informacje wywiadowcze. Oficerów wywiadów zachodnich na terenie Rosji otoczono więc taką kontrolą operacyjną, która nie pozwalała im na rzeczywiste pozyskiwanie źródeł i informacji – wyjaśniał Świerczek. Natomiast wewnątrz zachodnich wywiadów umieszczono swoich ludzi, którzy przekazywali fałszywe informacje.

Specjaliści zajmujący się tematyką wywiadowczą podkreślali, że mimo pewnych słabości Oddziału II jego utworzenie było przełomowe dla polskiego wywiadu, a legendarne sukcesy oraz porażki są dziś dla oficerów wywiadu źródłem cennych doświadczeń.


 

Konferencję „Stulecie powstania Oddziału II Sztabu Generalnego – 100 lat polskiego wywiadu i kontrwywiadu wojskowego” objęła patronatem redakcja kwartalnika „Polska Zbrojna. Historia”. Z tej okazji przygotowaliśmy wydanie specjalne. Zapraszamy do lektury!

 

KE

autor zdjęć: Grafika PZ, SKW

dodaj komentarz

komentarze


„Bezpieczne Podlasie” na półmetku
 
Zapomogi dla wojskowych poszkodowanych w powodzi
Rozliczenie podkomisji Macierewicza
Kto dostanie karty powołania w 2025 roku?
Karta dla rodzin wojskowych
Polska liderem pomocy Ukrainie
Rumunia, czyli od ćwiczeń do ćwiczeń
Długa droga do Bredy
Miliony sztuk amunicji szkolnej dla wojska
Polskie mauzolea i wojenne cmentarze – miejsca spoczynku bohaterów
Olimp w Paryżu
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Rosyjskie wpływy w Polsce? Jutro raport
Czworonożny żandarm w Paryżu
Ogień nad Bałtykiem
Polski producent chce zawalczyć o „Szpeja”
Strategiczne partnerstwo
Jacek Domański: Sport jest narkotykiem
Witos i spadochroniarze
Rajd pamięci i braterstwa
Udane starty żołnierzy na lodzie oraz na azjatyckich basenach
Do czterech razy sztuka, czyli poczwórny brąz biegaczy na orientację
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Żołnierze, zdaliście egzamin celująco
Po pierwsze: bezpieczeństwo granic
Namiastka selekcji
Kleszcze pod kontrolą
Rozkaz: rozpoznać przeprawę!
„Złote Kolce” dla sportowców-żołnierzy
Niepokonany generał Stanisław Maczek
Rosomaki na Litwie
The Power of Buzdygan Award
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Foka po egejsku
Byłe urzędniczki MON-u z zarzutami
Jak dowodzić plutonem szturmowym? Nowy kurs w 6 BPD
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Czas „W”? Pora wytropić przeciwnika
Centrum Robotów Mobilnych WAT już otwarte
Komisja bada nielegalne wpływy ze Wschodu
Ostre słowa, mocne ciosy
Kamień z Szańca. Historia zapomnianego karpatczyka
Święto marynarzy po nowemu
Szef MON-u o podkomisji smoleńskiej
Zagrożenie może być wszędzie
Żeby nie poddać się PTSD
Ile GROM-u jest w „Diable”?
Hokeiści WKS Grunwald mistrzami jesieni
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Szkolenie 1000 m pod ziemią
Każda żałoba jest inna
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Zmiana warty w PKW Liban
Ostrogi dla polskich żołnierzy
Polskie „JAG” już działa
Polsko-czeska współpraca na rzecz bezpieczeństwa
Breda w polskich rękach
Złoty Medal Wojska Polskiego dla „Drago”
Nowe pojazdy dla armii
Odznaczenia dla amerykańskich żołnierzy
Snipery dla polskich FA-50
Olympus in Paris
Polski wkład w F-16
Wojskowi rekruterzy chcą być (jeszcze) skuteczniejsi
Nominacje generalskie na 106. rocznicę odzyskania niepodległości

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO