Po pokazowym procesie, 15 marca 1948 roku sąd wojskowy w Warszawie skazał na karę śmierci płk. Witolda Pileckiego, oficera Armii Krajowej, organizatora konspiracji w obozie Auschwitz, powstańca warszawskiego. Pilecki został oskarżony o działalność wywiadowczą na rzecz rządu RP na emigracji. Wyrok wykonano dwa miesiące później w mokotowskim więzieniu.
Witold Pilecki w trakcie procesu. Fot. Wikipedia
„Do 8 maja 1947 roku na terenie Polski, działając na szkodę państwa polskiego jako płatny rezydent obcego wywiadu, kierowanego początkowo przez Sztab II Korpusu Andersa, zorganizował na terenie Polski sieć wywiadowczą i za pomocą zwerbowanych informatorów gromadził dokumenty stanowiące tajemnicę państwową (…) i materiały te (…) przekazywał za pośrednictwem kurierów i emisariuszy do ośrodków dyspozycyjnych obcego wywiadu”. Tak ppłk Jan Hryckowian, przewodniczący składu sędziowskiego w Rejonowym Sądzie Wojskowym w Warszawie uzasadniał wyrok wydany na płk. Witolda Pileckiego. Po pokazowym procesie stalinowski sąd skazał oficera 15 marca 1948 roku na karę śmierć za szpiegostwo.
Dwie misje
Witold Pilecki był uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej, we wrześniu 1939 roku walczył w składzie 19 Dywizji Piechoty Armii Prusy jako dowódca plutonu kawalerii. Po zakończeniu kampanii przedostał się do Warszawy i podjął działalność konspiracyjną współtworząc Tajną Armię Polską, podporządkowaną później Związkowi Walki Zbrojnej.
– W 1940 roku Pilecki dobrowolnie poddał się aresztowaniu i wywózce do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz, aby zdobyć informacje o panujących tam warunkach – mówi Jack Fairweather, brytyjski dziennikarz, autor książki „Ochotnik. Prawdziwa historia tajnej misji Witolda Pileckiego”. W obozie płk Pilecki zorganizował ruch oporu i wysyłał meldunki na temat nazistowskich zbrodni popełnianych w Auschwitz.
Witold Pilecki, zdjęcie obozowe z 1941 roku. Fot. Wikipedia
Po ucieczce z obozu, w kwietniu 1943 roku oficer służył w Kedywie Armii Krajowej i walczył w powstaniu warszawskim. Trafił potem do niemieckiego oflagu, a po wyzwoleniu dołączył do 2 Korpusu Polskiego we Włoszech, którym dowodził gen. Władysław Anders. W październiku 1945 roku płk Pilecki wrócił do Polski. – Dostał od gen. Andersa zadanie zbierania informacji o sytuacji w komunistycznej Polsce i represjach wobec żołnierzy AK – podaje Fairweather.
Półtora roku później, 8 maja 1947 roku oficer został aresztowany w Warszawie przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa i oskarżony o działalność szpiegowską. Po wielomiesięcznym brutalnym śledztwie, o którym płk Pilecki powiedział, że przy nim „Oświęcim to była igraszka”, oficer stanął 3 marca 1948 roku przed sądem.
Oskarżał były oficer AK
Podczas procesu tzw. grupy Witolda płk Pilecki odpowiadał razem z kilkoma swoimi współpracownikami. Został oskarżony o prowadzenie działalności szpiegowskiej na rzecz 2 Korpusu oraz przygotowywanie zamachu na grupę dygnitarzy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, a także o nielegalne posiadanie broni i posługiwanie się fałszywymi dokumentami. Zarzut o przygotowywanie zamachu płk Pilecki odrzucił, przyznał się natomiast do pozostałych.
Ława oskarżonych w procesie Witolda Pileckiego (marzec 1948). Fot. Wikipedia
Prokuratorem oskarżającym Pileckiego był mjr Czesław Łapiński, były oficer Armii Krajowej. Po wojnie oskarżał m.in. kpt. Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”, dowódcę Konspiracyjnego Wojska Polskiego. Również przewodniczący składu sędziowskiego, ppłk Hryckowian służył wcześniej w AK. Sędzią był kpt. Józef Badecki, który orzekł karę śmierci m.in. wobec płk. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”, dowódcy oddziałów partyzanckich AK.
Prezydent Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski i płk Witold Pilecki został zabity strzałem w tył głowy 25 maja 1948 roku w więzieniu mokotowskim przy ul. Rakowieckiej. Jego katem był st. sierż. Piotr Śmietański, który zabił m.in. płk. Dekutowskiego.
Miejsca pochówku płk. Pileckiego do tej pory nie odnaleziono. Najprawdopodobniej został wrzucony do jednego z bezimiennych dołów śmierci na tzw. Łączce Cmentarza Wojskowego na Powązkach.
W 1990 roku wyrok skazujący wobec oficera został unieważniony przez Sąd Najwyższy. Witold Pilecki został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski i Orderem Orła Białego, a w 2013 roku awansowany do stopnia pułkownika. – Pilecki powinien być na ustach wszystkich jako jeden z największych bohaterów II wojny światowej – uważa Fairweather.
autor zdjęć: Wikipedia, IPN
komentarze