moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Proces pierwszych przywódców WiN-u

75 lat temu w Warszawie zapadł wyrok w procesie I Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Sądzono dziesięciu przywódców WiN-u, m.in. prezesa organizacji płk. Jana Rzepeckiego. To był pierwszy z głośnych procesów pokazowych w Polsce Ludowej, który został propagandowo wykorzystany do kompromitowania podziemia niepodległościowego.


płk. Jan Rzepecki jako major WP

Po II wojnie światowej komunistyczne służby bezpieczeństwa z całą zaciętością zwalczały niepodległościowe organizacje, które działały w Polsce. Na celowniku znalazło się m.in. Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” założone 2 września 1945 roku jako kontynuacja Armii Krajowej i Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. – Członkowie organizacji chcieli doprowadzić do wolnych i demokratycznych wyborów w Polsce, domagali się opuszczenia kraju przez wojska radzieckie i sprzeciwiali prześladowaniom politycznym – mówi dr Dariusz Siwek, historyk zajmujący się najnowszymi dziejami Polski.

Tropiąc działaczy i żołnierzy WiN-u, funkcjonariusze UB w ciągu kilku miesięcy – na przełomie 1945 i 1946 roku – aresztowali członków I Zarządu Głównego organizacji. W więzieniu znaleźli się m.in.: płk Jan Rzepecki „Ożóg”, prezes WiN-u; jego zastępca płk Antoni Sanojca „Cis”; ppłk Jan Szczurek-Cergowski „Sławbor”, prezes Obszaru Zachodniego; kpt. Marian Gołębiewski „Ster”, szef sztabu Okręgu Lublin oraz kpt. Emilia Malessa „Marcysia”, kierowniczka łączności zagranicznej.

Do śledztwa skierowano najważniejszych funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, m.in. mjr. Józefa Różańskiego kierującego pracą pionu śledczego tego urzędu. Stosowano długie, wyczerpujące przesłuchania połączone z presją psychiczną i manipulacją. Aresztowanym podawano błędne informacje i składano fałszywe obietnice. – W efekcie część przesłuchiwanych z płk. Rzepeckim na czele przyznała się do winy i potępiła swoją działalność – mówi historyk.

4 stycznia 1947 roku przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie rozpoczął się proces przywódców WiN-u. Na ławie oskarżonych zasiadło 10 osób związanych ze zrzeszeniem. Zarzucono im m.in. działalność antypaństwową, organizowanie dywersji, akty terroru, szpiegostwo, zabójstwa działaczy komunistycznych, rabunki i uchylanie się od służby wojskowej.

Był to pierwszy z głośnych procesów pokazowych stalinowskiej Polski. Jego celem było skompromitowanie i osłabienie konspiracji niepodległościowej, a rozprawy relacjonowane były szeroko w komunistycznych mediach. – Głównym aktorem procesu był płk Rzepecki, który potępił własną działalność, kierowaną przez siebie organizację i polskie władze na emigracji – podaje dr Siwek.

Wyroki ogłoszono 3 lutego 1947 roku. Większość oskarżonych skazano na kary od 2 do 12 lat więzienia. Tylko kpt. Gołębiewski otrzymał karę śmierci. Prezydent Bolesław Bierut skorzystał jednak z prawa łaski i zamienił wyrok na karę więzienia. Pozostałym skazanym także zmniejszono kary. Potem jednak część z nich ponownie trafiała do więzień. Płk Rzepecki był więziony z przerwami do 1955 roku, kpt. Gołębiewski do 1956 roku, a kpt. Malessa złamana ubeckimi metodami w 1949 roku popełniła samobójstwo.

Mimo tych represji „Wolność i Niezawisłość” kontynuowała działalność i stała się największą organizacją niepodległościową po II wojnie. Według szacunków historyków, przewinęło się przez nią ok. 30 tys. działaczy i żołnierzy. Oddziały partyzanckie WiN-u szczególnie mocno działały na Białostocczyźnie i Lubelszczyźnie. Atakowały posterunki milicji, likwidowały osoby współpracujące z władzą komunistyczną i uwalniały więźniów politycznych.

W latach 1945–1947 władze komunistyczne aresztowały kolejne cztery zarządy główne zrzeszenia. Ostatni prezes WiN-u, ppłk Łukasz Ciepliński i jego współpracownicy 1 marca 1951 roku zostali zamordowani strzałem w tył głowy w więzieniu na warszawskim Mokotowie.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: Wikipedia

dodaj komentarz

komentarze


Rosomaki na Litwie
 
Nasza Niepodległa – serwis na rocznicę odzyskania niepodległości
Żołnierze z Mazur ćwiczyli strzelanie z Homarów
Byłe urzędniczki MON-u z zarzutami
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Szef MON-u o podkomisji smoleńskiej
Polski wkład w F-16
Zapomogi dla wojskowych poszkodowanych w powodzi
The Power of Buzdygan Award
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Nowi generałowie w Wojsku Polskim
Ostre słowa, mocne ciosy
„Bezpieczne Podlasie” na półmetku
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Kamień z Szańca. Historia zapomnianego karpatczyka
Foka po egejsku
Zmiana warty w PKW Liban
Odznaczenia dla amerykańskich żołnierzy
Do czterech razy sztuka, czyli poczwórny brąz biegaczy na orientację
Snipery dla polskich FA-50
Ile OPW w 2025 roku?
Breda w polskich rękach
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Podlasie jest bezpieczne
Jutrzenka swobody
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
„Złote Kolce” dla sportowców-żołnierzy
Czas „W”? Pora wytropić przeciwnika
Witos i spadochroniarze
Strategiczne partnerstwo
Jak dowodzić plutonem szturmowym? Nowy kurs w 6 BPD
Olimp w Paryżu
Olympus in Paris
Nowe pojazdy dla armii
Kto dostanie karty powołania w 2025 roku?
Czworonożny żandarm w Paryżu
Szkolenie 1000 m pod ziemią
Każda żałoba jest inna
Ile GROM-u jest w „Diable”?
Namiastka selekcji
Święto marynarzy po nowemu
Żeby nie poddać się PTSD
Rumunia, czyli od ćwiczeń do ćwiczeń
Kask weterana w słusznej sprawie
Świętujemy naszą niepodległość
Żołnierze, zdaliście egzamin celująco
Polski producent chce zawalczyć o „Szpeja”
Polska liderem pomocy Ukrainie
Ukwiał po nowemu
Karta dla rodzin wojskowych
Jacek Domański: Sport jest narkotykiem
Capstrzyk rozpoczął świętowanie niepodległości
Kleszcze pod kontrolą
Hokeiści WKS Grunwald mistrzami jesieni
Polskie mauzolea i wojenne cmentarze – miejsca spoczynku bohaterów
Polskie „JAG” już działa
Długa droga do Bredy
Ostrogi dla polskich żołnierzy
Udane starty żołnierzy na lodzie oraz na azjatyckich basenach
Niepokonany generał Stanisław Maczek
Nominacje generalskie na 106. rocznicę odzyskania niepodległości
Polsko-czeska współpraca na rzecz bezpieczeństwa
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO